تاثیر تئوریهای رفتار برنامه ریزی شده و تئوری شناختی اجتماعی در تغییر روش پیشگیری از بارداری نزدیکی منقطع به روش پیشگیری از بارداری مدرن

روش منقطع یکی از شایعترین روشهای پیشگیری از بارداری در ایران است و از مهمترین دلایل وقوع حاملگی های ناخواسته می باشد. حاملگی ناخواسته از مشکلات اساسی در بهداشت عمومی است. مطالعه حاضر با هدف تاثیر تئوریهای رفتار برنامه ریزی شده و تئوری شناختی اجتماعی در تغییر روش پیشگیری از بارداری نزدیکی منقطع به روش پیشگیری از بارداری مدرن و در سه مرحله انجام شد. چارچوب مفهومی مطالعه، تئوری رفتار برنامه ریزی شده بود. مرحله اول از نوع مطالعه اکتشافی بود. در این مرحله با 50 نفر از افراد مورد پژوهش مصاحبه حضوری انجام شد. مرحله دوم شامل مطالعه مقطعی بود. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه استخراج شده از مرحله قبل و به روش مصاحبه با 181 نفر از زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی انجام شد. در مرحله سوم برنامه آموزشی تدوین و اجرا شد و در فواصل زمانی مشخص پس آزمون انجام شد. داده ها بر اساس نرم افزار لیزرل و spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در مرحله اول سه مضمون شامل باورهای رفتاری، هنجاری و کنترلی استخراج گردید و پرسشنامه بر اساس آن تدوین و اعتبار و پایایی آن تایید شد. یافته های پژوهش نشان داد که تئوری مذکور قادر به پیشگویی 34 درصد تغییرات قصد رفتاری در گروه مورد پژوهش است. نتایج بدست آمده از مرحله اول و دوم مطالعه، منجر به تدوین برنامه آموزشی بر اساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده و تئوری شناختی اجتماعی گردید و در گروه آزمون برنامه آموزشی مورد استفاده قرار گرفت. قبل از انجام مداخله اختلاف معنی داری در متغیرهای جمعیتی، باروری و باورهای هنجاری، رفتاری و سازه های مورد نظر بین دو گروه آزمون و شاهد وجود نداشت ولی بعد از مداخله بین باورها و سازه های دو گروه اختلاف معنی دار بود. نتایج مطالعه بیانگر آن است که مداخله تئوری محور تدوین شده قادر به ارتقاء رفتار در افراد گروه مورد پژوهش است و می تواند به عنوان اساسی برای انجام مداخلات در گروه مورد پژوهش مورد استفاده قرار گیرد.